Berkay BULUT Dış Ticaret Uzmanından…

İlk önce sizi örnek alacak olan gençlerimiz için, bize kendinizden, eğitiminizden ve bu noktaya gelene kadar aştığınız zorluklardan bahseder misiniz?

Merhaba, öncelikle nazik davetiniz için teşekkür ederim.

Tabii kendimden kısaca bahsetmem gerekirse 2018 yılında Ankara’da bir vakıf üniversitesinin uluslararası ilişkiler bölümünden mezun oldum. Daha sonra İtalya Pavia Üniversitesinde Dünya Politikaları ve Uluslararası İlişkiler bölümünde yüksek lisans eğitimimi tamamladım ve ülkeme bir katkı sağlayabilmek umuduyla geri döndüm. 2024’ün şubat ayında Ankara Üniversitesi Dış Ticaret ve Uluslararası Pazarlama bölümünde ikinci yüksek lisansımı bitirdim ve şu an Dış Ticaret Uzmanı olarak çalışıyorum.

Aynı zamanda 2016 yılında kurmuş olduğum Typelish Blog Platformunda Genel Yayın Yönetmenliği yapmaktayım. Henüz başında olduğumu düşündüğüm bu yolculukta tabii ki birçok zorlukla karşılaştım.

Fakat bu zorluklara veya olumsuzluklara takılı kalmaktansa bir deneyim olarak kabul edip ilerlemeyi sürdürdüm. Başladığım bu yolculuk tutku, adanmışlık ve hem kişisel hem de profesyonel olarak sürekli büyüme arayışının bir karışımı oldu diyebilirim ve deneyimlerim bana dayanıklılığın önemini, farklı bakış açılarının değerini ve etkili iletişimin gücünü öğretti.

Uzmanlık alanınızın adından biz yaptığınız işe kulak aşinalığımız var, ama içeriği hakkında ayrıntılı bilgi verir misiniz?
Aslında iki uzmanlık alanımın da tek bir noktada kesiştiğini düşünüyorum. Bu noktada daha önce yazmış olduğum bir yazıdan alıntı yapmak isterim. “Dünyaya yakın gelecekte çarpacak bir asteroid, korkunç bir felakete sebep olacak 9.5 büyüklüğündeki bir deprem, milyonlarca insanın ölümüne yol açan salgın bir hastalık…

Zaman zaman insanlığın kabusu haline gelen ve insan ırkının yok olma tehlikesiyle yüzleştiği tüm felaketlerin çok daha ötesindeki bir felaketi gözden kaçırıyoruz belki de “Dış Politika ve Uluslararası İlişkiler”. Binlerce nükleer silahın bulunduğu ve her geçen gün daha fazla ülkenin bu silahları elde etmeye çalıştığı, intihar terörist saldırılarının giderek arttığı ve her gün binlerce kişinin uluslararası sistemin işleyişinin neden olduğu yoksulluktan öldüğü bir dünyada belki de kavranması gereken en önemli konu uluslararası sistemdir.” Ve bu sistemi bir bina olarak kabul edersek, bu binanın bir kolonuna uluslararası ilişkiler diğer kolonunaysa dış ticaret diyebiliriz.

Yaptığınız iş stresli bir iş mi? 1/10 arası değerlendirir misiniz?
Tabii ki her işin bir stres seviyesi vardır. Dış ticaret uzmanı olmak, uluslararası pazarları, gümrük mevzuatını, döviz kurlarını, tedarik zinciri yönetimini ve çeşitli kültürler arası iletişimi anlamayı gerektirdiği için oldukça dinamik bir iş olduğunu söyleyebiliriz.

Ayrıca uluslararası ticaretteki politik ve ekonomik gelişmeleri sürekli olarak takip etmek gerekir ki bu da işi daha da stresli hale getirebilir.
Bu nedenle, dış ticaret uzmanlığının stres seviyesini 1’den 10’a kadar bir ölçekte değerlendirmek gerekirse, bu, kişinin stresle başa çıkma yeteneğine, işin doğasındaki değişikliklere, sektöre ve özellikle çalışılan şirketin boyutuna ve piyasadaki konumuna bağlı olarak değişir.

Ancak genel bir değerlendirme yapmak gerekirse, kişisel görüşüm, bu mesleğin stres seviyesinin ortalama olarak 6 veya 7 gibi bir seviyede olduğunu söyleyebilirim. Tabii bu stres, kişinin karakterine göre işi daha heyecan verici ve ödüllendirici hale getiren faktörlerden biri de olabilir.

Böyle bir işin içindeyken günün yorgunluğunu ve stresini atmak için muhakkak spor yapmak şart gibime geliyor, hangi sporları yapıyorsunuz?
Çocukluğumdan beri birçok farklı spor dalıyla ilgilendim fakat dövüş sporları bana hep daha cazip geldi. Son birkaç yıldır boks ile ilgileniyorum ve kötü geçen bir günden veya yoğun bir trafikten sonra yapılan antrenmanı kesinlikle çok faydalı buluyorum.

Akıcı olarak hangi dillere hakimsiniz?
İleri düzeyde İngilizce biliyorum. Ayrıca, Rusça ve İtalyanca’ya günlük konuşmalar yapabilecek ve karşılaştığım bir sorunu çözebilecek seviyede hakimim.

Ön sohbetimizde “Typelish Blog platformu” adında bir bloğun yönetici olduğunuzu söylemiştiniz, bu blog’un tam olarak içeriği ve hizmet alanı nedir?
Aslında Typelish 2016 yılında birkaç arkadaşımla beraber “Kendimizi nasıl geliştirebiliriz?” sorusuna bulmuş olduğumuz bir cevap üzerine kurduğumuz bir platform.

İlk başta sadece birkaç arkadaş gündemdeki uluslararası ilişkiler konuları üzerine makale yazarken ilk önce bölüme, daha sonra okula, şehre, Türkiye’ye ve dünyaya yayılan bir platform haline geldi. Günümüzde fikirlerini paylaşmak veya kendini geliştirmek isteyen dünyanın her yerinden yazarlarımız mevcut.

Buradan gençlere önerileriniz ne olacak?
Öncelikle onları neyin mutlu ettiğini bulmalılar. Nasıl bir meslekte mutlu olurlar? Yıllar boyunca her gün belli saatler arasında zaman ayıracağın bir işte eğer mutlu değilsen bunu yönetmek gerçekten çok daha zor olacaktır.

Dolayısıyla hala zamanları varken farklı meslek dallarında kısa stajlar yapıp o mesleğin gereksinimlerini öğrenebilirler veya farklı uzmanların röportajlarını izleyebilir, üniversitelerin kariyer günlerinde onlarla bir araya gelerek sorular sorabilirler.

Güçlü yanlarını öğrenip bu noktaları daha da geliştirip meslekleştirebilirler. Herkesin güçlü ve zayıf yönleri birbirinden farklıdır. Her yıl bütün bölümlerden binlerce arkadaşımız mezun oluyor. Meslekleri aynı olsa bile kendi gelişiminize ve farklılaşan özelliklerinize odaklanarak kariyer gelişiminizi hızlandırabilirsiniz.

Yaptığınız işte olmazsa olmaz nedir? Özellikle dikkat ettiğiniz konular nelerdir?
Öncelikle gündemi takip etmelisiniz. Gündemden uzak kalamazsınız çünkü ayarlayacağınız nakliye rotası üzerindeki bir sorunu bilmezseniz alıcıya ürününü vaat ettiğiniz süre içerisinde gönderemeyebilirsiniz. Ayrıca farklı ülkelerin ithalat ve ihracat mevzuatlarına ve gümrük yönetmeliklerine de aşina olmak gerekmektedir. Bu sayede risk yönetimini en doğru şekilde planlayabilir nakliye gecikmeleri ve tedarikçi sorunları da dahil olmak üzere tedarik zincirindeki riskleri minimalize edebilirsiniz.

Bir dış ticaret uzmanı olarak şirketlere ne gibi tavsiyeleriniz olacak?
Günümüz koşullarında, özellikle pandemiden sonra, bir işletmeyi ayakta tutmanın birçok zorluğu var. Dolayısıyla tüm bu zorluklara göğüs gerebilmiş küçük bir işletme için bile başarılı bir süreç yürütmüş diyebiliriz.

Bu noktada şirketlere tavsiye vermek haddime değil fakat naçizane bir önerimi dinleyecek olurlarsa ben bir şirket sahibi olsam önceliğim ne olurdu sorusuna vereceğim cevap olarak kesinlikle çalışanlarıma vereceğim değer derdim. Herkesin verimliliğini artırmak için farklı motivasyonları olabilir.

Bu kimi için paradır, kimi için yan haklardır. Fakat bulunduğu yerde değer görmediğini hissediyorsa bunların hepsinin geçici motivasyon kaynakları olduğunu, havai fişek gibi bir süre sonra söneceğini düşünüyorum.

Ülkemizin dış ticaret politikasını yakinen en iyi sizler takip ediyorsunuz? Dış ticaret politikamız hakkında ne düşünüyorsunuz?
Ülkemizin dış ticaret politikasını kısa bir zamana veya bir paragrafa sığdırmak oldukça zor. Fakat belli başlı önemli noktalara değinecek olursak ihracat teşvikleri kapsamında birçok destek paketi olduğunu söyleyebiliriz.

Vergi muafiyetinden, fuar desteğine kadar birçok farklı kalemde desteklerin olması ülkemizin ihracatı artırmak için verdiği önemi göstermektedir. Bir diğer önemli konuysa Türkiye ve AB arasında gümrük birliği sayesinde bir muafiyet olsa da üçüncü ülkelerle yapılan Serbest Ticaret Anlaşmalarını (STA) AB bağımsız olarak müzakere etmektedir ve bu durum bir asimetri yaratmaktadır, zira Türkiye pazarını bu üçüncü ülkelere açmak zorunda kalmakta, ancak bu ülkelerin pazarlarına karşılıklı erişim elde edememektedir.

Bu da Türkiye’nin rekabet gücünü etkilemektedir. Bu noktada Türkiye’nin de almış olduğu yerinde kararlar olsa da bu sorunun kalıcı çözümü yine iki tarafın müzakeresi sonucu gümrük birliğinin revize edilmesinden geçmektedir.

Dış ticaret de sürekli karşımıza çıkan LC terimi nedir? Okuyucularımızın anlayacağı şekilde basite indirger misiniz?
LC terimi “Letter of Credit” genellikle Akreditif olarak kullanılmaktadır. Uluslararası işlemlerde kullanılan en yaygın ve güvenli ödeme yöntemlerinden biridir ve hem alıcı hem de satıcı için önemli düzeyde koruma sağlar.

Çok basit bir şekilde anlatmak gerekirse alıcı ve satıcı uzlaşma sağladıktan sonra alıcı ödemeyi bankaya yatırır. Satıcı da malların üretilmesi, sevk edilmesi gibi şartları yerine getirir ve bunu belgesiyle bankaya sunar. Banka bu belgelerin Akreditif şartlarına uygunluğunu kontrol eder ve eğer bir sorun görmezse alıcının yatırmış olduğu parayı satıcıya aktarır.

Bu tarz bilmemiz gereken diğer terimler hakkın da bizleri bilgilendirir misiniz?
Tabii, bu konulara ilgisi olan herkesin mutlaka bilmesi ve bu alanda kesinlikle karşılaşacağı birkaç terimden hızlıca bahsedeyim.
Uluslararası Ticari Terimler (Incoterms), Milletlerarası Ticaret Odası (ICC) tarafından yayınlanan önceden tanımlanmış bir dizi ticari terimdir. Uluslararası ticaret sözleşmelerinde, malların teslimi, risklerin transferi ve taraflar arasında maliyet ve görevlerin paylaşımı da dahil olmak üzere alıcı ve satıcıların sorumluluklarını tanımlamak için kullanılırlar. Örnek olarak FOB (Free On Board), CIF (Cost, Insurance, and Freight) ve EXW (Ex Works) verilebilir.
Menşe Şahadetnamesi, malların üretildiği ülkeyi belgeleyen bir belgedir. Gümrük amaçları ve tarifelerin belirlenmesi için çok önemlidir. Bu belge, özellikle belirli ülkelerden gelen malların indirimli tarifelere veya vergilere tabi olabileceği ticaret anlaşmalarında etkilidir.
Konşimento, bir taşıyıcı tarafından göndericiye verilen ve taşınan malların türünü, miktarını ve varış yerini detaylandıran yasal bir belgedir. Taşıyıcı malları önceden belirlenmiş varış noktasında teslim ettiğinde sevkiyat makbuzu görevi görür.
Gümrük Beyannamesi, bir sevkiyat uluslararası sınırları geçtiğinde ithal veya ihraç edilen malların ayrıntılarını listeleyen bir formdur. Bu belge, gümrük yetkilileri tarafından bir ülkeye giren malları kontrol etmek ve vergilendirmek için kullanılır.
Poliçe veya Kambiyo Senedi, bir tarafın diğer tarafa belirli bir meblağı ya hemen (vadesiz poliçe) ya da belirli bir tarihte (vadeli poliçe) alınan değer karşılığında ödemesi için verdiği yazılı bir emirdir. Uluslararası ticarette ödemeleri kolaylaştırmak ve işlemleri finanse etmek için yaygın olarak kullanılır.
Tabii bunlar gibi daha birçok terim hakkında da bilgi sahibi olmak gerekir.

Çok uzun zamandır böyle keyifli bir sohbette bulunamamıştık, tüm ekibimiz adına çok teşekkür ediyoruz. Ama bu röportajla kalmayalım en kısa zamanda girişimciler için Sektor News TV youtube kanalımızda canlı yayında ağırlamak isteriz.

Bende çok memnun olurum, bana bu şansı verdiğiniz için bende tüm ekibinize teşekkür ederim. En kısa zamanda görüşmek umudu ile